قبل از خواب چلوكباب نخوريد!
«قبلا كه سرم را مي‌گذاشتم روي بالش 10 دقيقه‌اي خوابم مي‌برد. الان بايد 2 ساعت تو جام غلت بزنم.» اين جملات را به جز مرضيه از زبان خيلي‌هاي ديگر شنيده‌ايم. خيلي‌هايي كه مشكل كم خوابي، بي‌خوابي‌يا بدخوابي‌دارند.
اصلا راستش را بخواهيد ريشه بسياري از اين دست مشكلات، اختراعات بشري است. اختراع برق يكي از دلايل بي‌خوابي‌است. وقتي زياد فرقي نمي‌كند در شب بيدار باشيم يا روز و روشنايي شب با كمك محصولات اديسون از روشنايي روز هم پرنورتر باشد، ديگر تفاوت شب و روز برايمان از بين مي‌رود. خيلي از فعاليت‌هاي شبانه را در روز انجام مي‌دهيم و برعكس.
بي‌خوابي‌بالاخره سراغ شما هم مي‌آيد. ممكن است در بعضي‌ها به يك بيماري مثل افسردگي تبديل شود تا مجبور شويد به پزشك مراجعه كنيد. بالاخره اين‌كه شما به عنوان يك انسان متعادل نياز داريد كه به طور متوسط 8 ساعت در شبانه روز را غافل از دنيا و در خواب باشيد. البته به عنوان يك انسان غير متعادل اين ساعت‌ها مي‌تواند كم و زياد شود. مساله اصلي اين نيست كه چرا بي‌خواب شده‌ايد. در مرحله اول بايد حواستان باشد دچار اشتباه «ناديده گرفتن» اين مشكل نشويد. اصلا هم فكر نكنيد همه چيز خود به خود بر طرف مي‌شود. اگر خيلي جدي مشكل بي‌خوابي‌داريد همين الان شال و كلاه كنيد و خودتان را به پزشك نشان بدهيد.
حالا بايد ديد علت بي‌خوابي‌مان چيست. در دنياي مدرن و با وسائل ارتباط جمعي 24 ساعته مثل تلويزيون، اينترنت و تلفن در هر ساعتي كه بخواهيد مي‌توانيد با بقيه بي‌خوابان عالم در ارتباط باشيد. آرامش، سكوت و تاريكي كه لازمه يك خواب كامل است بعد از اختراع برق براي هميشه آسايششان را از دست دادند. زندگي در دنياي شلوغ و پر سر و صداي امروز تعادل طبيعي بدن را بهم مي‌زند و خواب براي بسياري، وقت تلف كردن است، اما دانشمندان اصلا به خواب اين‌طور نگاه نمي‌كنند به نظر آنها هر انسان به يك خواب كامل 8 ساعته در شبانه روز نياز دارد. براساس آخرين تحقيقات علمي، كه در نشريات آمريكايي منتشر شده در اين كشور 76 درصد از مردم دست‌كم دچار يكي از علائم بي‌خوابي‌هستند و بين سي تا 40 درصد از بزرگسالان آمريكايي بي‌خوابي‌مزمن دارند.
چطور بخوابيم؟
اولين كاري كه بايد بكنيد اين است كه به دلايل بي‌خوابي‌تان فكر كنيد. با اين‌كه خيلي وقت‌ها آدم‌ها با دلايل مشابه دچار بي‌خوابي‌مي‌شوند اما در زندگي هر آدمي‌مسائل ويژه‌اي وجود دارد كه مي‌تواند علاوه بر اين‌كه همه زندگي او را تحت تاثير قرار دهد او را دچار بيخوابي يا بدخوابي‌كند.
راه حل اول و آخرتان اين نيست كه وارد داروخانه شويد و يكي از انواع داروهاي خوابآور را بخريد. بايد در قدم اول در اتاق انتظار دكتر متخصص بنشينيد و اجازه بدهيد با آزمايشات دقيق مشخص شود كه ريشه بيماري شما جسمي و فيزيكي است يا مشكلات روحي مثل افسردگي‌ها و اضطراب‌هاي مختلف مانع خواب آرامتان مي‌شود. دكترها معمولا كارشان را بلدند و دارويي كه تجويز مي‌كنند قابل اعتمادتر از تشخيص خودتان در خريد دارو است.
قبل از خواب، نوشيدن نوشابه‌هاي گازدار، قهوه و چاي را فراموش كنيد، اجازه دهيد هواي آزاد وارد اتاق شود و تا جايي كه مي‌توانيد از نورهاي طبيعي استفاده كنيد. مثلا به مهتاب و ستاره‌ها اجازه بدهيد در اتاقتان پرتوافشاني كنند. قبل از خواب خودتان را خسته كنيد. البته نه با يك ورزش سنگين، بلكه با يك پياده‌روي آرام آن هم در يك محيط ساكت. كتاب بخوانيد يا فعاليتي بكنيد كه پلك‌هايتان را سنگين و بدنتان را براي خواب آماده كند. البته يك چرت كوچك و كوتاه‌مدت در روز هم مي‌تواند به آرامش بدن كمك و مشكلات خوابتان را كمتر كند. شب‌ها شكمتان را با قورمه سبزي و چلوكباب سنگين نكنيد. مردم همه جاي دنيا غذاي اصليشان را در روز و موقع ناهار مي‌خورند و شب‌ها را به دستگاه گوارش بدن استراحت مي‌دهند. قديمي‌ترهاي خودمان هم شب‌ها را با غذاي سبك و تنقلات سرگرم‌كننده سر مي‌كردند.
اما اتاق خواب كه يكي از كمك‌هاي اصلي خودمان به خوابيدن‌مان است بايد تاريك، خنك و به دور از سرو صدا باشد. نورهاي آرامش بخش استفاده كنيد و تختتان را متناسب با علاقه‌تان و البته استانداردهاي پزشكي انتخاب كنيد. يادتان باشد دوش آب گرم، يوگا، تاريكي و سكوت دشمنان جدي بي‌خوابي‌هستند.
داروهاي خوابآور هيچ‌وقت آن‌طور كه بايد مورد تقدير قرار نگرفته‌اند. اين داروها هميشه مضر تشخيص داده شده‌اند و روي استفاده هر چه كمتر از آنها تاكيد شده است. در حالي كه آنها دوست قديمي و باوفاي خيلي از بي‌خواب‌ها هستند. خيلي‌ها بدون كمك اين داروها نمي‌توانند به خواب بروند. براساس آمار سال 2006 نزديك به پنجاه ميليون نسخه براي داروهاي خواب آور نوشته شده است. علاوه بر اين نوع داروها كه معمولا بدون نسخه پزشك فروخته نمي‌شوند، صدها نوع مختلف از داروهاي گياهي و شيميايي ديگر هم وجود دارد كه در داروخانه‌ها و عطاري‌ها فروخته مي‌شوند، در دسترس همه هستند و طرفدارهاي زيادي هم دارند. در نكوهش داروهاي خوابآور بايد به تحقيقاتي اشاره كرد كه مي‌گويند اين داروها به طور كلي نمي‌توانند خواب طبيعي‌اي را كه انسان براي حفظ سلامت جسم و روح به آن نياز دارد به‌وجود بياورند. داروهاي خوابآور ما را به يك جور خواب مصنوعي فرو مي‌برند. اين داروها در واقع ما را بي‌حس و بي‌هوش مي‌كنند و اين با خواب طبيعي بسيار متفاوت است. پروسه خواب و خواب ديدن مختل مي‌شود براي اين‌كه اين داروها باعث مي‌شود كه يا خواب نبينيم يا اگر ديديم آن را از ياد ببريم. خيلي‌ها معتقدند بودن يك گلدان از گل‌هاي معطر در اتاق خواب باعث مي‌شود حس آرامش در شما تقويت شود و راحت‌تر به خواب برويد. ضمن اين‌كه مي‌شود از روش هيپنوتيزم هم استفاده كرد. در اين روش ياد مي‌گيريد كه چطور بدنتان را براي ريلكس شدن و قبول كردن خواب آموزش بدهيد.
بي‌خوابي‌از كجا مي‌آيد؟
براي بي‌خوابي‌دلايل بسياري مثل مشكلات جسمي، روحي و محيطي مي‌تواند وجود داشته باشد. البته مثل خيلي از بيماري‌هاي ديگر، اين مشكلات در زنان بيشتر است. با اين‌كه نوجوان‌ها هم ممكن است دچار بي‌خوابي‌مزمن شوند، اما اصلش اين است كه شما بايد حسابي پير شويد تا اين مشكل به طور خيلي جدي گريبانتان را بگيرد.
اگر صبح‌ها كه از خواب بيدار مي‌شويد با بدني خسته، كم انرژي و ذهني مغشوش و درهم چشم‌هايتان را باز مي‌كنيد بايد بدانيد كه كم خوابي‌دارد حسابي‌رويتان اثر مي‌گذارد.
بيماري‌هاي جسمي و دردهاي مزمن مثل انواع سردردها، كمر دردها، دردهاي عضلاني و حتي بيماري‌هاي مشكلي مثل سرطان مي‌توانند شما را دچار بي‌خوابي‌كنند. بي‌خوابي‌هايي كه به خاطر مشكلات جسمي ايجاد مي‌شوند، ممكن است راهكارهاي دارويي يا حتي جراحي داشته باشند، اما بي‌خوابي‌هايي كه بدليل استرس يا مشكلاتي از اين نوع سراغمان مي‌آيند راه‌حل‌هاي درماني طبيعي‌تري دارند. اگر دليل بي‌خوابي‌تان استرس است، مي‌توانيد از يكي از اين روش‌هاي درماني طبيعي استفاده كنيد. مثلا طب سوزني كه يك روش درماني متعلق به چين باستان است يا رايحه‌درماني كه در آن از روغن‌هاي خاص براي درمان و آسودگي فرد استفاده مي‌شود.
البته نقش عوامل روحي و رواني را هم نبايد نديده گرفت؛ رابطه تنگاتنگي بين افسردگي و بيخوابي وجود دارد. افسردگي، اضطراب و نگراني‌هاي مزمن خوابتان را با اختلال مواجه مي‌كنند. حتي برعكسش هم ممكن است اين‌كه شما به علت بي‌خوابي‌دچار افسردگي شويد.
اگر همين امروز با دوست نزديكتان قهر كرده‌ايد، همكارتان را در اداره كتك زده‌ايد يا با خانواده يك دعواي حسابي راه انداخته‌ايد، واقعا جسارت مي‌خواهد كه انتظار يك خواب خوب را هم داشته باشيد. احساس خشم، نگراني، دلهره و دلخوري مانع از يك خواب راحت مي‌شود. براي همين هم بايد اول مشكل را حل كنيد، در غير اين‌صورت چند ساعتي را بايد در تخت خوابتان غلت بزنيد.
در رختخواب غلت زدن در خيلي از مواقع به خاطر فكر كردن‌هاي زياد است. براي همين هم قديمي‌ها شمردن گوسفند و ستاره را پيشنهاد مي‌كردند. به اين ترتيب ذهن شما روي يك موضوع بي‌اهميت يعني تعداد گوسفندها متمركز و از بقيه افكار مزاحم و درهم و برهم خلاص مي‌شود. البته اگر چوپان باشيد مساله تعداد گوسفندها مي‌تواند خودش دليل نگراني بيشتر و در نتيجه بي‌خوابي‌شود.
فاطمه شاهچراغي
نظرات
ارسال یک نظر